བོད་ཀྱི་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྐོར།
རྩོམ་པ་པོ། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས།
བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་ཟེར་བ་ནི་བོད་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་གི་ཆོས་ལུགས་ཤིག་ཡིན། བོན་ཟེར་བའི་མིང་དེ་བོན་སོ་སོས་སོ་སོར་བཏགས་པའི་མིང་ཞིག་ཡིན། བོད་ཀྱི་བོན་ཆོས་ཟེར་བ་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་གནའ་རབས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་འབྲེལ་བ་དམ་པོ་ཡོད། དེང་སང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་དུ་བོད་ལ་རིག་གནས་མེད་ཅེས་མཐའ་སྐྱེལ་གནང་གི་ཡོད་ནའང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་ལ་བོད་དུ་རིག་གནས་མེད་ཚེ་བོད་མི་རིགས་དེ་མི་རིགས་གཞན་གྱི་རིག་གནས་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་ནས་བསྡད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་ལས་སོ་སོ་རང་ཉིད་ལ་སྟོན་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པས་ང་རང་གི་བལྟས་ན་ལྟ་ཚུལ་འདི་རིགས་ཅུང་མི་འགྲིག་པར་སྙམ་ལ་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རིམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཡང་མི་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་དུ་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རིམ་པ་དེ་མང་པོ་ཞིག་སོང་ཟིན་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་དེ་འདྲའི་ནང་དུ་མི་རིགས་སོ་སོའི་འདུ་ཤེས་དེ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་དུས་དེའི་ནང་རིག་གནས་ཤིག་ངེས་པར་ཡོད་དགོས་པ་ཡིན། མི་རིགས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཡི་གེ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་གང་ལྟར་མི་རིགས་སོ་སོར་རིག་གནས་མེད་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་མི་རིགས་ཚང་མར་རིག་གནས་ཡོད་པ་ཞིག་ལ། བོད་མི་རིགས་དེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་བར་དུ་རིག་གནས་རྩ་བ་ནས་མེད་པར་ད་དུང་ཤིང་ནགས་དཀྱིལ་གྱི་མི་ལྟ་བུར་སྡོད་མཁན་ཞིག་རྩ་བ་ནས་ཡིན་མི་སྲིད།
སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་དུ་བོད་ལ་རིག་གནས་མེད་ཅེས་བཤད་ན་མི་འགྲིག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བོད་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་བོད་དུ་རུས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་ཟེར་བ་སོགས་བྱུང་བ་མ་ཟད། སྐར་རྩིས་རིག་པ་དང་། གསོ་བ་རིག་པ། འཇིག་རྟེན་ཆགས་ཚུལ་གྱི་རིག་པ། འགྲོ་བ་མི་བྱུང་ཚུལ་གྱི་རིག་པ་སོགས་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ཡོད་ལ། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བྱུང་ཟིན་པའི་རྗེས་ལྟར་སྣེ་ཁ་མང་པོ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་མེད་རུང་། སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་དེ་ལ་དཔག་པའི་ཚད་མཐོ་པོ་ཡོད། དཔེར་ན༼རླངས་ཀྱི་པུ་ཏི་སེ་རུ༽ཟེར་བའི་དཔེ་ཆ་དེའི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་མི་འབྱུང་སྟངས་དང་འཇིག་རྟེན་ཆགས་ཚུལ་བཤད་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་བོན་པོའི་ལྟ་ཚུལ་ཡིན་ཅིང་། དེའི་ནང་གནས་ཚད་མཐོ་པོ་བཤད་ཡོད་པ་སྟེ། འབྱུང་བ་སྣ་ལྔའི་སྙིང་པོ་ལས། སྒོ་ང་ཆེན་པོ་གཅིག་བྱུང་བ། ཕྱིའི་སྒོང་ཤུན་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་ཁྲག་དཀར་པོ་ཆགས། ནང་གི་སྒོ་ངའི་ཆུ་དེ་ལས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བྱུང་། བར་གྱི་སྒོ་ངའི་བཅུད་དེ་ལས་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་བྱུང་བ་ཡིན་ཟེར་བས་དེ་དུས་ནས་ས་གཞི་རིལ་མོ་དང་། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ། འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚང་མ་སྒོ་ང་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་ནང་དུ་བསྡད་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཡོད། སྒོ་ང་དེ་ནི་ང་རང་ཚོའི་བྱ་དེའི་སྒོ་ང་ལ་ཟེར་གྱི་མེད་པར་འབྱུང་བ་ལྔའི་སྙིང་པོ་འདུས་པའི་སྒོ་ང་ལ་ཟེར་ཞིང་སྒོ་ང་ནི་རིལ་བུ་ཡིན་པས་དེ་དུས་ནས་འཇིག་རྟེན་ཆགས་སྟངས་འདི་ཙམ་ཤོད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པས་དེ་ནི་ཚད་མཐོ་པོ་ཞིག་རེད། ང་རང་ཚོས་འཛམ་གླིང་རིལ་བུ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཕྱི་གླིང་པས་ཐོག་མར་བཤད་པ་རེད་ཅེས་དང་དེའི་གོང་དུ་མི་ཚང་མས་འཛམ་གླིང་གྲུ་བཞི་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་གྱི་ཡོད་ཅེས་དེང་སང་འཛམ་གླིང་དུ་ཡོངས་ཁྱབ་ལྟ་བུར་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་ནའང་ཕྱི་གླིང་པས་མ་བཤད་གོང་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་གི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་སྔོན་གྱི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་པོ་ཡས་མས་ཙམ་དུ་བོན་གྱི་དཔེ་ཆའི་ནང་དུ་སྐད་ཆ་དེ་བཤད་ཟིན་པ་རེད། འབྱུང་བ་སྣ་ལྔའི་སྙིང་པོ་དེ་འདྲ་ཞིག་རུབ་རུབ་བྱས་པ་ལས་སྒོ་ང་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་། དེ་ནས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཆགས། དེ་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་བྱུང་ཚུལ་བཤད་པའི་དཔེ་ཆ་ཞིག་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་དཔེ་ཆའི་ནང་ཉེ་དུས་བྱུང་བ་ཙམ་ལས་དེའི་སྔོན་ལ་བཤད་པ་རྩ་བ་ནས་བྱུང་མེད། བོན་པོའི་བཤད་ཚུལ་དེ་ནི་ཡ་ལི་ཧྲེ་ཏོ་ཏེ་སོགས་ལས་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཀྱིས་སྔ་བ་ཡོད། དེ་བཞིན་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་པོ་ཡས་མས་ནས་བོན་པོའི་དཔེ་ཆའི་ནང་བོད་ཀྱི་མི་དེ་ཕ་སྤྲེའུ་དང་མ་བྲག་སྲིན་མོ་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཡོད། དེ་ནི་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་མ་བྱུང་གོང་གི་སྐད་ཆ་ཡིན་པ་ལས་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་བྱུང་ཚར་རྗེས་གཞི་ནས་བཟོས་པ་ཞིག་མིན། བྲག་སྲིན་མོ་ཟེར་བ་ནི་བསྐལ་པ་ཡ་ཐོག་གི་སྤྲ་མི་ཟེར་བ་དེ་ཡིན། སྡེ་དགེའི་དཔེ་ཆའི་ནང་དུ་བྲག་སྲིན་མོ་ཞེས་བྲིས་ཡོད་ལ། སྤྲ་མོ་ཞེས་ཀྱང་བྲིས་ཡོད། དེ་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་རྗེས་པར་གྱི་ནང་དུ་བཟོ་བཅོས་བྱས་པ་གཏན་ནས་མ་ཡིན་པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་སྐབས་སུ་བཀོད་པའི་དཔེ་ཆའི་ནང་སྐབས་རེ་སྤྲ་མོ་དང་། སྐབས་རེ་བྲག་སྲིན་མོ་ཞེས་འཁོད་ཡོད། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དཔེ་ཆའི་ནང་དུ་མིའི་ཕ་མ་སྤྲེའུ་དང་བྲག་སྲིན་མོ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཀྱི་མེད། དེ་ནི་བོན་པོའི་ཆོས་ཀྱི་བཤད་སྟངས་ཡིན། དེ་དང་འདྲ་བའི་བོན་པོའི་རྩིས་དང་། སྨན། སྒྲུང་། ཆོས་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་ཡོད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་སོ་སོ་རང་གི་ཡུལ་དུ་བྱུང་བའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་པ་ལས་ཡུལ་གཞན་ནས་ཚུར་འཁྱེར་ཡོང་བའི་རིག་གནས་ཤིག་མིན། གང་ཡིན་ཞེ་ན་དེའི་ནང་དུ་བཤད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་བོད་རང་གི་ཡུལ་དུ་སྤྱད་ན་འཚམས་པ་ལས་ཡུལ་གཞན་དུ་འཚམས་པོ་མེད་པས་དེ་ནི་ཡུལ་འདི་ཉིད་ཀྱི་མིས་བཟོས་བཞག་པའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་པ་ལས་ནུབ་ཕྱོགས་ནས་གཡར་བ་མ་ཡིན་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་བརྐུས་པ་ཡང་མ་ཡིན། བོན་པོས་བོད་ཀྱི་མི་བྱུང་ཚུལ་སྐོར་བཤད་པ་དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་མང་པོ་ཡོད། དཔེར་ན་དེང་སང་ས་འོག་ནས་དངོས་པོ་བཏོན་ཡོང་དུས་དངོས་པོ་དེ་ཚོ་དང་མིའི་རུས་པ་དེ་ཚོ་ཀྲུང་ཡོན་ས་ཁུལ་དང་ཆང་རིགས་ཀྱི་མིའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་དང་འདྲ་པོ་འདུག་ཟེར་བ་སོགས་ངེས་པར་ཤར་ཕྱོགས་ལ་ཁ་བལྟས་ནས་དེའི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མིས་དེའི་འབྱུང་ཁུངས་དེ་ངེས་པར་ནུབ་ངོས་ལ་ཁ་བལྟས་ནས་འཚོལ་གྱི་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་དོན་དངོས་ཐོག་དེ་ཤར་ནས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ལ་ནུབ་ནས་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ས་ཆ་དེ་རང་ལ་སྐྱེས། ཡུལ་དེ་རང་གི་སྟེང་དུ་འཚོ་བ་བསྐྱལ་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་སྟེ་ཡུལ་འདི་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་དུ་དཀའ་བ་སྤྱད་ནས་རང་ཡུལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་ཞིག་ལས་གཞན་མིན། སོ་སོ་རང་གི་ཤེས་རྟོགས་དེ་སོ་སོའི་ཡུལ་དུ་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་དུ་བོད་ལ་རིག་གནས་མེད་ཟེར་བའི་ཤོད་སྟངས་དེ་རྩ་བ་ནས་འགྲིག་གི་མེད། དེ་བཞིན་སྔོན་མ་བོན་པོ་ལ་མཐོང་ཆུང་བྱེད་པའི་ལྟ་ཚུལ་དེ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན། བོན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་ངས་གཅིག་ལས་བལྟ་མྱོང་མེད། དེ་ཡང་ཤར་རྫ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་པའི༼ལེགས་བཤད་མཛོད༽ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། བོན་པོའི་ཆོས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ང་རང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་སྔ་རབས་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན།
བོན་པོའི་ཆོས་ཐོག་མར་གསར་གཏོད་གནང་མཁན་ནི་བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན། བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ག་དུས་བྱོན་མིན་ཐད་བོན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཤོད་སྟངས་ཅུང་མི་འདྲ་བ་ཡོད། བོན་པོ་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་འཁྲུངས་ས་ནི་སྟག་གཟིག་འོལ་མོ་ལུང་རིང་ཟེར་བའི་ས་ཆར་ཡིན་ཞེས་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། སྟག་གཟིག་ཟེར་བ་ནི་ཨ་རབ་(阿拉怕)ཡིན། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ནང་ཤམ་བྷ་ལ་ཟེར་བའི་ས་ཆ་དེ་ཡང་སྟག་གཟིག་འོལ་མོ་ལུང་རིང་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ཟེར། དེ་བཞིན་གངས་ཏི་སི་ཟེར་བ་དེའང་བོད་ཀྱི་གངས་ཏི་སི་ཟེར་བ་ཞིག་དང་སྟག་གཟིག་གི་གངས་ཏི་སི་ཟེར་བ་ཞིག་གཉིས་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་གངས་ཏི་སི་དེ་གངས་ཏི་སི་ངོ་མ་མིན་པ་དང་སྟག་གཟིག་ལ་ཡོད་པའི་གངས་ཏི་སི་དེ་ངོ་མ་ཡིན་ཟེར། བོད་ཀྱི་གངས་ཏི་སི་ནི་སྟོད་མངའ་རིས་སུ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་པ་དང་བོན་གྱི་སྟོན་པ་འཁྲུངས་སའི་གངས་ཏི་སི་ནི་མངའ་རིས་སུ་མིན་པར་སྟག་གཟིག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོན་གྱི་ཆོས་དེ་དང་པོ་སྟག་གཟིག་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ཟེར། གཞན་ཡང་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་དའང་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་རྗེས་མ་ཡིན་ཏེ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་གཤེགས་རྗེས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ལ་དད་པ་ཡོད་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་ལ་སྤྲུལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གསུངས་པ་ཡིན་ཟེར། སྟོན་པ་གཤེན་རབ་དེ་མི་ལོ་བརྒྱད་སྟོང་ཉིས་བརྒྱའམ་གཤེན་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གཉིས་བཞུགས་པར་འདོད་བཅིང་། གཤེན་ལོ་གཅིག་ལ་མི་ལོ་བརྒྱ་ཡིན། དེ་ནས་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་ལ་སྤྲུལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གསུངས་པ་རེད་ཟེར། བོན་པོར་བོན་ཆོས་དཀར་པོ་དང་ནག་པོ་ཟེར་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པས་ཁོང་ཚོར་བཏགས་པའི་མིང་ཡིན། བོན་གྱི་བཤད་སྟངས་ལ་བྱས་ན་བོན་སྔ་དར་དང་བོན་ཕྱི་དར་ཟེར། བོན་པོ་ལའང་བཀའ་བསྟན་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཞིག་ཡོད། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པའི་ཤོད་སྲོལ་ལ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་དེ་རྣམས་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་སུ་ཕར་བསྒྱུར་བ་རེད་ཟེར། བོན་དགོན་ལ་ཆ་བཞག་ན་བོད་དུ་བོན་གྱི་དགོན་པ་ཆེ་ཤོས་ནི་གཙང་སྟག་གྲུ་ཁའི་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ར་ལག་གཡུང་དྲུང་དགོན་ཟེར་བ་ཞིག་དང་ཀོང་པོར་སྟག་རྩེ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་བོན་དགོན་རྙིང་པ་ཞིག་རེད། དེ་མིན་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་རྔ་བ་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་རོང་དུ་སྔོན་མ་བོན་པོའི་སྡེ་ཆེན་པོ་བཅུ་གསུམ་ཡོད། རྗེས་སུ་ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཆན་ལུང་གི་སྐབས་ལ་ངོ་ལོག་བྱས་པས་དེར་དྲག་གནོན་བྱས་ཏེ་དེར་ཡོད་པའི་བོན་པོའི་དགོན་པ་ཚང་མ་གཏོར་ཏེ་དགེ་ལུགས་པར་བསྒྱུར་བ་རེད།
བོན་པོའི་ལྟ་བའི་སྐོར་ལ་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོའི་གསུངས་སྟངས་སྣ་ཚོགས་ཡོད། འབྲི་གུང་གི་བླ་མ་འཇིག་རྟེན་དགོན་པོ་ཞེས་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེས་བརྩམས་པའི་གྲུབ་མཐའི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་བོན་པོའི་ལྟ་བ་དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་མུ་སྟེགས་དབང་ཕྱུག་པའི་ལྟ་བ་དེ་བོད་དུ་ཚུར་དྲངས་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད། དེ་མིན་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སློབ་མ་སྤྱན་སྔ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བོན་པོའི་ལྟ་བ་དང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་གཉིས་ནང་དོན་འདྲ་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་མི་འདྲ་བ་ཡང་མང་པོ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཡོད། དེ་བཞིན་ས་སྐྱའི་བླ་མ་གྲགས་ཅན་སྟག་ཚང་ལོ་ཙཱ་བ་ཤེས་རབ་རིན་ཆེན་གྱིས་བོན་གྱིས་བཤད་པའི་ཐེག་པ་རིམ་དགུ་ཟེར་བ་དེ་རྙིང་མ་དང་མཐུན་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོན་པོ་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུའང་བོད་ཀྱི་གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ལྟ་བ་དེ་ནི་བོན་པོ་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད། འོན་ཀྱང་སྔོན་མ་གསང་སྔགས་རྙིང་མ་ཚོས་བོན་དང་གསང་སྔགས་རྙིང་མ་འདྲེས་པ་དེ་ཁས་བཞེས་ཀྱི་མེད། རྒྱུ་མཚན་ནི་བོན་པོ་ཞེས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ་ཚང་མས་ཧ་ཅང་སྡུག་པོ་ཞིག་ལ་བརྩིས་ནས་མཐོང་ཆུང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ང་ཚོ་རྙིང་མའི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ལྟ་བ་དེ་བོན་པོའི་ལྟ་བ་ནས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་དེ་གཉིས་ཐ་དད་ཡིན་ཟེར། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་བོན་པོར་མཐོང་བྱུང་བྱེད་པའི་བསམ་བློའི་ཤུགས་རྐྱེན་དེའི་འོག་ཏུ་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། བོན་པོའི་ལྟ་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ནང་འདྲེས་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནའང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་ཡས་དང་རིན་ཐང་ཆུང་དུ་འགྲོ་ཡས་གང་ཡང་མེད།
གཤམ་དུ་བོན་པོའི་ཆོས་ནང་གི་མིང་ཚིག་ཁ་ཤས་ཞུ་གི་ཡིན། དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཟེར་བ་དེ་ལ་བོན་པོས་ཡེ་གཤེན་ཟེར། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ཟེར་བ་དེ་ལ་བོན་པོས་བོན་སྐུ་ཟེར། ལོངས་སྐུ་ལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཟེར། སྤྲུལ་སྐུ་ཟེར་བ་དེ་ལ་སྲིད་པ་སད་པོ་ཟེར། སྲིད་པ་སད་པོ་ཟེར་དགོས་པ་ནི་སྲིད་པ་འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་མུན་པའི་ལམ་ནས་འོད་སྣང་གི་ལམ་དུ་འཁྲིད་མཁན་གྱི་གཉིས་སད་ཐུབ་མཁན་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་སོ། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཟེར་བ་དེ་ལ་བོན་པོས་གཤེན་སྲས་ཟེར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟེར་བ་དེ་ལ་གཡུང་དྲུང་སེམས་དཔའ་ཟེར། སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་ཟེར་བ་དེ་ལ་བོན་པོས་གཡུང་དྲུང་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་ཟེར་ཞིང་དེ་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ། འཇིག་རྒྱུ་མེད་པ། སྐྱེ་བ་མེད་པ། ན་བ་མེད་པ། འཆི་བ་མེད་པ། རྒ་བ་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་དོན་ཡོད་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་གཡུང་དྲུང་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་ཟེར། བླ་མ་ཟེར་བ་དེ་ལ་བོན་པོས་དབོན་གསད་ཟེར། སྟོང་པ་ཉིད་ཟེར་བ་དེ་ལ་བོན་པོས་འོ་མོ་ཉིད་ཟེར།
བོན་པོས་ཐོག་མ་ཆོས་བྱས་ནས་བོན་གྱི་སྐུ་མ་ཐོབ་བར་དུ་ལམ་རིམ་པ་དགུ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ཐེག་པ་རིམ་པ་དགུ་ཟེར། ཐེག་པ་རིམ་པ་དགུ་པོ་དེ་ལ་ནང་གསེས་དབྱེ་ན། རྒྱུ་ཡི་ཐེག་པ་བཞི། འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་བཞི། ཁྱད་པར་ཆེན་པོའི་ཐེག་པ་གཅིག་བཅས་ཡིན། དེ་ནས་རྒྱུ་ཡི་ཐེག་པ་བཞི་ཟེར་བ་དེ་ལ་རྒྱུ་ཡི་བོན་བཞི་ཡང་ཟེར། འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་བཞི་ལ་འབྲས་བུའི་བོན་པོ་བཞི་ཟེར། རྒྱུ་ཡི་བོན་བཞི་ལས། ༡ཕྱཱ་གཤེན། ཕྱཱ་གཤེན་དེ་ལ་གཏོ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་ཡོད། གཏོ་ཟེར་བ་དེ་ནི་དཔེར་ན་སོ་ན་དུས་སོ་སྨན་མེད་ན་སྒོའི་སྟེང་དུ་གཟེར་ཁ་བརྒྱབ་ནས་ལག་པས་ཐོ་བ་འཁྱེར་ཏེ་སོ་ན་ས་དེར་ཕུར་ཕུར་བཏང་རྗེས་གཟེར་དེའི་སྟེང་དུ་ཐོ་བ་ཐེངས་དགུ་གཞུས་ན་ལམ་སེང་སོའི་ན་ཚ་འཇགས་ཀྱི་ཡོད་ཟེར། དེ་བོན་པོའི་བྱེད་སྟངས་ཡིན། བྱེད་སྟངས་དེ་འདྲ་ཁྱོན་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཡོད། དེ་ནས་དཔྱད་ཅེས་པ་དེ་སྨན་ཡིན། སྨན་གྱི་སྨན་བཅོས་བྱེད་སྟངས་བརྒྱད་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་ཐམ་པ་ཡོད། སྨན་དེ་ཚོ་ཚང་མ་བོད་རང་ནས་ཐོན་པའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྨན་དང་། རྡོ་ཡི་སྨན། ཤིང་གི་སྨན། རྩྭ་ཡི་སྨན་ཤ་སྟག་རེད། ༢སྣང་གཤེན། སྣང་གཤེན་ཟེར་བ་དེ་ལ་གྱེར་སྒོམ་བཞི་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད། གྱེར་ཟེར་བ་ནི་ཁ་ནས་འདོན་ཡས་རེད། སྒོམ་ཟེར་བ་ནི་སྒོམ་རྒྱག་ཡས་རེད། དེ་ནས་སྐད་ཅོང་བརྒྱད་ཡོད། དེ་ནི་སྐད་རྒྱག་སྟངས་ཀྱི་སྐོར་ཡིན། བཏགས་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད། དེ་ནི་མི་བསོད་ནམས་ཉམས་པ་ཆེ་རུ་བཏང་ཡས་དང་། དེ་བཞིན་དཔེར་ན་མི་བླ་འཁྱེར་བཞག་ཟེར་ནས་ཟངས་ཀྱི་སླ་ང་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་ཆུ་བླུགས། དེ་ནས་མར་གྱི་ལུག་ཞིག་བཟོས། དེའི་སྒང་དུ་བླ་འཁྱེར་བའི་མི་དེའི་མིང་ཡོད་པའི་ཤོག་ལྷེ་ཞིག་སྦྱར། ལུག་དེ་ཤིང་ངམ་ལྕགས་ཀྱི་སྡེར་མའི་སྟེང་དུ་བཞག་ནས་ཟངས་ཀྱི་སླ་ངའི་ནང་ཆུའི་སྟེང་དུ་སྐོར་བ་རྒྱག་གི་ཡོད། ལུག་དེ་བླ་འཁྱེར་མཁན་གྱི་མི་དེ་ལ་ཁ་མ་སློག་བར་དུ་སྐོར་བ་ཐེངས་གསུམ་བརྒྱབ་སྟེ་མི་དེ་ལ་ཁ་སློག་སོང་ན་མི་དེའི་བླ་དེས་འཁྱེར་ཚར་བ་རེད། དེ་མིན་བཏགས་མི་འདྲ་བ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་ཡོད་པས་བྱེད་སྟངས་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡོད། ༣རྒྱུ་ཡི་བོན་གྱི་གསུམ་པ་འཕྲུལ་གཤེན། འཕྲུལ་གཤེན་ཟེར་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་བརྟེན་ཡས་ཀྱི་གཞུང་ཞིག་ཡིན། ༤རྒྱུ་ཡི་བོན་གྱི་བཞི་པ་སྲིད་གཤེན། དེ་ཡི་ནང་དུ་མི་ཤི་བའི་རྗེས་སུ་རོ་བརྟུལ་བའི་ཐབས་ཤེས་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་ཡོད། དེ་ལ་ཤི་ཐབས་ཡང་ཟེར། འདུར་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད། འདུར་ཟེར་བ་ནི་གདོན་འདྲེ་བརྟུལ་ཡས་ཡིན། མི་གཤེན་པོའི་བླ་འཁྱེར་འགྲོ་མཁན་གདོན་འདྲེ་དེ་བརྟུལ་ཡས་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་དེ་ལ་འདུར་བཞི་ཟེར། དེ་ཡང་མངའ་རིས་དང་། ཀོང་པོ། མོན་ཡུལ་སོགས་ལ་ཁྱབ་ཆེ་བ་ཡོད། དབུས་གཙང་ཁམས་ལ་དེ་ཙམ་མེད། ཀོང་པོ་ཁུལ་ལ་བོན་ཆོས་དང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་གཉིས་ཀར་དད་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས་མི་ཤི་རྗེས་བོན་པོའི་གྲྭ་པ་གདན་འདྲེན་ཞུ་གི་ཡོད་ལ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ་ཡང་གདན་འདྲེན་ཞུ་གི་ཡོད། གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟངས་དེ་སྔོན་ལ་བོན་པོ་དྲངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གྲྭ་པ་གདན་དྲངས་ཀྱི་ཡོད། དེ་ནས་རྡུལ་ཐབས་བརྒྱད་བཅུ་གྱ་གཅིག་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། གསོན་འདྲེ་རྡུལ་བའི་ཐབས་ཡིན། དེ་ནས་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་བཞིའི་དང་པོ་དགེ་བསྙེན་ཟེར་བ་དེ་ཡི་གེའི་དག་ཆ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དགེ་བསྙེན་ཟེར་བ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ནའང་གོ་དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་ཆགས་སྟངས་དང་མི་འབྱུང་སྟངས། དེ་བཞིན་མིའི་རྣམ་ཤེས་ཡོང་སྟངས་ཀྱི་སྐོར་སོགས་དང་། མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྟངས་སྐོར་སོགས་ཡིན། དེ་ལ་ང་ཚོས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་བོན་པོའི་མདོ་སྡེ་ཟེར། དེ་རྣམས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ནས་དུས་ཚོད་ག་ཚོད་འགོར་གྱི་ཡོད་དམ་ཟེར་ན། བསྐལ་པ་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་ཉོན་མོངས་དུག་གསུམ་སྤངས་པའི་ཐབས་ཤེས་དེ་རེད་ཟེར། གཉིས་པ་དྲང་སྲོང་ཟེར་བ་ནི་དབུ་མའི་ལྟ་བའི་སྐོར་བཤད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། གཙོ་བོ་ནི་རང་ཟེར་བའི་བསམ་བློ་དེ་མེད་པ་བཟོ་བའི་དབུ་མའི་ལྟ་བའི་སྐོར་ཡིན། དེ་ལ་དཔེ་ཆ་ནི་འབུམ་སྡེ་བཞི་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད། བཞི་པ་ཡེ་གཤེན་ཟེར་བ་ནི་དེ་ལ་དཔེ་ཆ་སེམས་ཀྱི་ལུང་སྡེ་བཞི་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད། དེའི་ནུས་པ་ནི། ཤེས་སྒྲིབ་སྤངས་རྒྱུ་དེ་རེད། ཤེས་སྒྲིབ་སྤངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་བག་ཆགས་མེད་པ་བཟོ་ཐབས་ཤིག་ཡིན། དགུ་པ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོའི་ཐེག་པའམ་ཡང་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བོན་ཏེ་མན་ངག་སྡེ་ལྔ་ཟེར། དེ་ནི་རྙིང་མའི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཟེར། དེ་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་བོན་གྱི་སྐུ་ཐོབ་ཀྱི་རེད།
- ཟིན་ཐོ་གོང་མ།གནའ་བོའི་མངའ་རིས་ཞང་ཞུང་གི་ལོ་རྒྱུས།
- ཟིན་ཐོ་འོག་མ།སྟོན་པའི་སྐུ་ཤུག་གམ་འཛམ་གླིང་གི་ཤུག་སྡོང་རྒྱལ་བོ།